Relacja
Migracja jest nową rzeczywistością nas wszystkich, niezależnie od tego, w jakim miejscu mieszkamy. Powodów i czynników jest wiele: od sytuacji politycznej i konfliktów zbrojnych w różnych regionach świata, poprzez złożone procesy społeczno-ekonomiczne w ramach globalizacji, aż po katastrofy naturalne i inne ekstremalne zjawiska spowodowane zmianą klimatu. Uchylanie się od przemyślanej polityki integracyjnej trudno nazwać strategią, niesie to z sobą zbyt wysokie koszty społeczne i polityczne.
Brak uczciwego i empatycznego pochylenia się nad zagadnieniem migracji nie tylko nie czyni naszego społeczeństwa bezpieczniejszym miejscem do życia, ale przede wszystkim w dłuższej perspektywie naraża tkankę społeczną na procesy autodestrukcyjne, takie jak: nienawiść, agresja i wypieranie rzeczywistości. Takie przesłanie mocno wybrzmiało na spotkaniu eksperckim „Migrant Integration at a Local Level in Poland: Moving Forward”, które odbyło się w dn. 6 września 2019 r. w Biurze Instytucji Demokratycznych i Praw Człowieka OBWE (ODIHR).
Spotkanie skierowane było do ekspertów i ekspertek krajowych i międzynarodowych oraz podmiotów działających w obszarze integracji migrantów na poziomie lokalnym w Polsce. Miało na celu wymianę doświadczeń oraz przygotowanie rekomendacji dla kształtu przyszłej polityki integracyjnej. Uczestniczyło w nim ok. 50 przedstawicieli i przedstawicielek władz lokalnych, organizacji społeczeństwa obywatelskiego i instytucji akademickich z 11 gmin w całym kraju. W programie wydarzenia była otwarta debata, prezentacja dobrych praktyk międzynarodowych oraz warsztaty nt. sytuacji w Polsce. Celem tych ostatnich było nakreślenie lokalnych inicjatyw integracyjnych, zidentyfikowanie ich słabych punktów i zaproponowanie usprawnień.
Podczas dyskusji mówiono m. in. o dużym potencjale miast w obszarze oświaty, kultury, sportu, transportu i ochrony zdrowia, a także wrócono uwagę na pewne ryzyka (np. wykorzystywanie „polityk wielokulturowych” wyłącznie do celów promocyjnych przy budowaniu „marek miast”). Wszystko to służyło m. in. budowaniu partnerstw i identyfikacji sposobów, w jakie organizacje takie jak ODIHR i Fundacja Heinricha Bölla, mogłyby wspierać władze lokalne w terenie w obszarze polityki integracyjnej.
W trakcie spotkania zostały przedstawione dwie nowe publikacje, które się ukazały w 2019 roku. Pierwszą z nich jest raport autorstwa Agnieszki Mikulskiej-Jolles pt.: „Kto kształtuje politykę migracyjną i integracyjną w Polsce? Analiza interesariuszy” wydany przez Fundację im. Heinricha Bölla w Warszawie, który w sposób zwięzły i przystępny przedstawia aktualny stan polskiej polityki migracyjnej i integracyjnej, oraz przedstawia działania polskich podmiotów działających w tym obszarze ze świata nauki, samorządu terytorialnego oraz organizacji pozarządowych.
Kto kształtuje politykę migracyjną i integracyjną w Polsce? Analiza interesariuszy.
Agnieszka Mikulska-Jolles
Polska nie ma dużego doświadczenia w przyjmowaniu i integracji cudzoziemców. Przez dziesiątki lat była krajem emigracyjnym, a cudzoziemcy w relatywnie większych liczbach zaczęli napływać do Polski po upadku systemu komunistycznego, a następnie po wstąpieniu do Unii Europejskiej. Dynamiczny wzrost migracji do Polski zaczął się dopiero w 2014 roku, a jego główną przyczyną był wybuch konfliktu na wschodniej Ukrainie. Migracji sprzyja dobra koniunktura gospodarcza w Polsce oraz stosunkowo liberalne przepisy w zakresie podejmowania pracy przez cudzoziemców.
Od 2015 roku zaczęły następować też zmiany polityczne w podejściu do migracji, przede wszystkim w stosunku do migrantów przymusowych. Kwestia ta bowiem została upolityczniona po tym, jak w 2015 roku debata na temat rozwiązania tzw. kryzysu uchodźczego w Europie zbiegła się z kampanią wyborczą do polskiego parlamentu. Zapowiedziane zostało stworzenie przez rząd nowej polityki migracyjnej. Znane już opinii publicznej wytyczne przewidują dalsze przyjmowanie cudzoziemskich pracowników, którzy mieliby niwelować skutki zmian demograficznych i zaspokajać potrzeby rynku pracy.
Niniejsza publikacja analizuje bieżący rozwój polityki migracyjnej i integracyjnej w Polsce oraz przedstawia kluczowe podmioty jej realizowania. Do pobrania tutaj.
Druga publikacja to przewodnik ODIHR pt. „Local Authorities’ Migrant Integration Guide”. Jest to zbiór materiałów przedstawiający wstępny przegląd kluczowych aspektów integracji migrantów istotnych dla władz lokalnych w państwach, które dopiero niedawno stały się krajami przyjmującymi. Materiał ma służyć pomocą w promowaniu wiedzy na temat polityki migracyjnej i integracyjnej oraz zachęcić do dalszej nauki a także wdrażania jej usprawnień i dobrych praktyk.
Uczestnicy i uczestniczki z dużym zainteresowaniem wysłuchali dwóch prezentacji zaproszonych gości, które zawierały wiele ciekawych punktów odniesienia do dyskusji w Polsce. Lefteris Papagiannakis, były wiceburmistrz Aten, politycznie związany z zielonymi środowiskami w Grecji, mówił o doświadczeniach tworzenia miejskiej polityki integracyjnej w helleńskiej stolicy w obliczu wydarzeń od 2015 r., przy całkowitym braku uregulowań prawnych i wsparcia rządu centralnego. Podkreślał znaczenie roli prezydenta miasta, który promował „politykę usług miejskich dla wszystkich”. Mówił też o ciekawych rozwiązaniach zastosowanych w Atenach przy zbiórkach środków od prywatnych darczyńców wykorzystywanych do realizacji miejskiej polityki integracyjnej. Podkreślał bardzo istotny wkład współpracy europejskiej (w ramach sieci Eurocities) przy tworzeniu koncepcji polityki migracyjnej oraz kształcenia pracowników. Miło zaskoczył obecnych na sali stwierdzeniem, że ówczesne władze Aten wzorowały swoją politykę integracyjną na modelu gdańskim stworzonym przez św. p. prezydenta Pawła Adamowicza.
Z kolei Brooke Southcote, przedstawicielka ambasady kanadyjskiej w Polsce, przedstawiła wielostronny system integracji funkcjonujący w Kanadzie.
Prowadzi się tam kompleksową, wielopoziomową politykę łączącą działania jednostek administracyjnych od poziomu federalnego po samorządy lokalne. Koncepcja opiera się na trzech filarach: działaniach wobec imigrantów ekonomicznych, w ramach łączenia rodzin oraz wobec uchodźców. Do każdego z tych filarów, z uwzględnieniem różnic terytorialnych, ekonomicznych i społecznych, parlament zatwierdza co roku przewidywaną liczbę osób, które zostaną przyjęte. Ma to zapobiec ryzyku przeciążenia systemu społecznego oraz zapewnić właściwy poziom usług i świadczeń integracyjnych. Kanada daje dużo możliwości i swobody na działania prywatne, kieruje się zasadą, że integracja to ulica dwukierunkowa – obie strony, migranci i społeczeństwo przyjmujące, muszą mieć możliwość i czas na adaptację do nowej sytuacji. Dzięki temu można mówić o procesie integracji, w którym obie strony zyskują.
Galeria zdjęć z wydarzenia:
